2006 yılında Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi tarafından gebelik öncesi bakım ?önleyici hekimlikten tedavi edici hekimliğe kadar müdahaleleri düzenlemek amacı ile kadın sağlığı veya gebelik sonuçları üzerine potansiyel risk oluşturabilecek biyomedikal, davranışsal ve sosyal risk faktörlerini saptamak ve iyileştirmek olarak tanımlanmıştır. Ayrıca, iyi bir gebelik öncesi bakım aşağıdaki amaçları da hedeflenmelidir:
1. Çiftlerin gebelik öncesi sağlık durumları ile ilişkili tutum, davranış ve bilgilerini iyileştirmek.
2. Doğurganlık çağındaki bütün kadınların gebeliğe en uygun sağlık koşullarında başlamalarına fırsat vermek için gebelik öncesi bakım servislerinden yararlanabilmelerine olanak sağlamak.
3. Değerlendirmeler sırasında daha önceki gebelik öykülerinde olumsuzluk saptanan hastalarda aynı sorunların tekrar etmemesi için gerekli önlemleri almak ve riskleri en aza indirmek.
4. Olumsuz gebelik sonuçlarını en aza indirmek.
Gebelik Öncesi Danışmanlığın Yararları
Gebeliğin sonucu tek bir faktör ile açıklamak oldukça zordur, çünkü anneye, bebeğe ve çevre faktörleri arasındaki ilişkiye bağlıdır.
Plansız Gebelikler
Gebeliğin potansiyel riskleri ve gebeliği önleme stratejileri hakkındaki bilgiler gebe kalmadan önce verilmelidir. Birçok kadın gebe olduğunu fark ettiğinde belli bir süre geçmiş olur. Bu ilk süreden sonraki 1-2 haftada bebeğin omiriliği çoktan oluşmuş ve kalp atmaya başlamıştır koruyucu önlemlerin birçoğu, örneğin omirilik hastalıklarının önlemek için folik asit verilmesi, bu dönemde başlanmışsa etkisizdir. Tüm gebeliklerin yarısından fazlasının planlanmadığı tahmin edilmekte olup, en büyük riskleri bu gebelikler taşımaktadır. Planlanmadan gebe kalan kadınlar genellikle genç, düşük eğitim düzeyine sahip; sigara ve yasa dışı ilaç kullanan kadınlardır ve folik asit desteği almamışlardır.
Gebelik öncesi danışmanlık etkinliğinin önemli bir göstergesi istenmeyen gebeliklerin sayısını azaltmadaki etkisidir.
Kronik Hastalıklar
1. Diabet
Kan şeker yüksekliği ile anne ve bebek ile ilgili kötü sonuçlar iyi bilindiği için, diabet gebelik öncesi danışmanlığın yararlı olduğu kronik bozuklukların en iyi örneklerinden birisidir. En önemlisi şeker düzeyleri gebelikten önce kontrol altına alınırsa bazı kötü sonuçların çoğunun önüne geçilebilir olmasıdır.
2. Epilepsi
Epilepsili kadınların bebekleri, hasta olmayanlara karşılaştırıldığında 2-3 kat daha fazla yapısal bozukluğa sahiptir. Gebelik öncesi danışmanlık, genellikle epilepsi ilacının seçiminde tek ve en az bebeğe zararı olan ilacın tercih edilmesini önerir. Epilepsili gebelerin, ek olarak folik asit desteği
almaları önerilmektedir. Gebeliğin nöbetsiz geçirilecek bir yıl sonrasına ertelenmesi gebelik sırasında nöbetten kaçınmak için oldukça yararlıdır.
3. Diğer Kronik Hastalıklar
Hipertansiyon ( yüksek tansiyon ), böbrek hastalıkları, tiroid ( guatr hastalıkları), astım ve kalp hastalığı olan kadınlar gebelik öncesi danışmanlık alması gereken hasta grubudur. Danişmanlık hizmeti alan bu hastaların 80?i, normal bebekler doğurmuşlar, danışmanlık hizmeti almadıkları daha önceki gebeliklerinde ise bu oran @?larda kalmıştır.
Sonuç
Gebelik düşünen kadınlar gebe kalmadan önce mutlaka bir hekime başvurmalı. Gebe kalmadan 3 ay önce folik asit desteği almalı, genel bir muayene olmalı, varsa kronik hastalıkları ilgili birimlerden destek almalı ve sonra gebelik düşünmeli.
Op. Dr Hülya Artuç
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı
Özel Defne Hastanesi Antakya HATAY
